Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Gazetecilik Bölümü
Doktora Programı
irfan erdoğan
Dersin adı: pozitivist metodoloji
Dönem: 2007-2008 Bahar
Ders gün ve saati: Cuma 13:00
Ders grubu: http://groups.google.com.tr/groups/pozmetodkayseri?hl=tr
Dersin Amacı
Günümüzde yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin öğrenim ve performanslarıyla ilgili en önde gelen sorunları arasında, herhangi bir konuda sorun veya soru biçimlendirme, biçimlendirdiğiyle ilgili olarak basit bir araştırma yapma, araştırma kaynaklarını kullanma, sistematik bir şekilde kaynakları, topladığı bilgileri ilişkilendirme, ilişki ve nedensellik bağları kurarak yazılı olarak sunma, sunumu yaparken referans kullanma ve sayfa düzeni gibi biçim ile ilgili kurallara uyma gibi en temel konularda bile çok yetersizlikleri gelmektedir. Yöntem dersinin ilk temel amacı bu yetersizlikleri gidermek olacaktır. Bu sorunlarla birlikte çok daha ciddi bir sorun gelmektedir: Epistemoloji ve metodoloji hakkındaki bilgisizlik ve bu bilgisizliği “kuram ile pratik arasındaki bağı bilmeme” ve yüksek lisans ve doktora programında “halkla ilişkiler kampanyaları hazırlama veya gazete sayfa tasarımı yapma” gibi beklentilerdir. Bu beklentiler, elbette, yüksek lisans ve doktora eğitimini “endüstriyel pratiği yapmada mükemmelleşme” sanan ve aslında yüksek lisans ve doktora programlarının “endüstriyel pratiğin nasıl yapıldığını öğrenmede uzmanlaşma değil,” endüstriyel pratiğin doğasını anlama ve açıklama ve bu yolla toplumsal katkı sağlama” olduğunu bilmeyen bazı akademisyenlerin (ki ben onları akademisyen olarak nitelemiyorum) egemenliğinde, ne yazık ki, desteklenmektedir. Bu nedenlerle, ders, aynı zamanda, epistemoloji ve metodoloji hakkında gerekli bilgiyi öğrenciye kazandırmaya çalışacaktır. Ders pozitivist metodoloji olduğu için, metodolojik yapının öğrenilmesi, pozitivist araştırma tasarımı, uygulaması ve istatistik yöntemlerle bulguların analizi ve değerlendirilmesi, sonuç çıkarma ve sunma öğretilecektir. Böylece, pozitivist araştırma tasarımı formatını, araştırmanın temel ilkelerini, araştırma tasarım süreçleri ve istatistik yöntemler hakkında öğrencilere gerekli bilgileri vererek, araştırma yapma, bir araştırma sonucunu ve istatistik verileri değerlendirme ile ilgili bilgi ve becerileri geliştirilecektir. Dönem sonunda öğrenci bilimsel tasarımda pozitivist yöntemin amacı ve sonuçları yanında, nicel tasarımın nasıl yapıldığını örneklerle ve hazırlayacağı tasarımlarla öğrenecek, tasarım türleri hakkında bilgilenecek, pozitivist-ampirik yöntemi ve istatistik analizleri kavrayacaktır.
Öğrenci sorumlulukları
Öğrenciden öncelikle her hafta işlenecek konuları önceden okuması ve derse hazırlı gelmesi beklenir. Öğrenci her hafta yaptığı okumaları yansıtan bir ödevle gelecektir. Bu ödev en az dört kitap ve beş makaleden yararlanılarak hazırlanacaktır. Bu ödevler her hafta ders günü DERS GRUBU'na yüklenecektir. Geç ödev asla kabul edilmeyecektir, silinecektir. Bu ödevler ders notunun % 20”sini oluşturacaktır. Diğer % 80'i için ara ve final sınav yapılacaktır. Ara ve final sınavda bu ödevlerle ilgili bir soru sorulacak ve bu ödevler bir CD'de sınava kağıdına eklenecektir. Aynı kaynakları okuyup aynı ödevin kopyasını verenler veya biraz değişiklik yaparak haksız kazanç sağlamaya çalışanlar ve bu haksız kazancın sağlanmasına yardım edenler, dersten geçme olasılığını kesinlikle yitirecektir.
Her ders benim sunumunla başlayacak ve herkesin kendi hazırladığı ödevdeki katkısıyla devam edecektir.
Yöntem dersinden geçebilmek için kesinlikle haftalık okumaların ve ödevlerin yapılması, derse devam ve derse dikkat gerektirmektedir. Ancak haftalık ödevleri yapan, derse devam ve dikkat eden öğrenci sınıfı geçme olasılığını elde edebilir.
Zorunlu okumalar
Ders sistemli ödev hazırlama ve sunum biçimleriyle ilgili okumalar gerektirdiği için, öğrenci kendi kaynağını geliştirmekle sorumludur. Dönem bittiğinde, her öğrencinin, hazırladığı konuda en az yedi kitap ve 15 ampirik makale kaynağı olması gerekir, puan alabilmesi için.
Bilimsel araştırma tasarımı, araştırma türleri, pozitivist yöntem ve temel istatistik yöntemi için zorunlu kaynak “Erdoğan, İ. (2007) Pozitivist Metodoloji kitabıdır. Bu kitaba eşdeğer herhangi bir kitap da olabilir, fakat eğer o kitap Türkçe ise benim görmem gerekir, çünkü cehaletin ve yanlışlıkların kitaplarda da sürekli yeniden-üretildiği akademideki kitapların içeriklerinin bilimi “filim” yapan yanlışlıklarla dolu olduğunu, sadece yazanlar ve müritleri bilmemektedir.
Haftalık ders akışı
Hafta
Konular
1
Tanışma ve ders hakkında bilgiler. Basit ama çok gerekli bilgiler: Bir araştırmanın/ödevin başlığı ve başlık sayfa düzeni. Başlık ve alt başlık kullanımı, genel sayfa düzeni, dip not ve metin içi referans kullanımı, şekil ve tablo numaralama ve isimlendirme, kaynakça kullanımı.
2
Genel giriş: bilim, epistemoloji, metodology, bilgi kaynakları; teori ve araştırma bağı; bilim insanının ve dolayısıyla bilimin nesnelliği, amacı ve sonuçları. 3 Pozitivizmin tarihi ve pozitivist metodolojideki gelişmeler. yaygın kullanılan pozitivist tasarım türleri ve bu türlerin temel inşa aşamaları. 4 Pozitivistl tasarımda sorun sunumu: Araştırma sorununun gerekçelerle biçimlendirilmesi; Amaç ve önem saptanması; bunun için ilgili incelemelere başvurma; birincil ve ikincil kaynaklar; kaynakta ulaşım ve güvenirlilik vb sorunlar. Araştırma sorularını belirleme. 5
Araştırma sorununun gerekçelerle biçimlendirilmesine devam. İlgili incelemeler: Konuyla ilgili yapılmış incelemelerin irdelenmesi; bu irdelemeyle incelemenin amacı ve öneminin desteklenmesi
6
Kuramsal çerçeve gerekliliği ve hazırlanması; sorun, kuram ve bulgular bağı. Ampirik tasarımda hipotezler ve araştırma sorularının çıkartılması ve sunulması: Araştırma biriminin seçimi; Kuramsal ve işlevsel tanımlamalar; gerekçeli hipotez\araştırma sorusu çıkartma; Hipotez\araştırma sorularının yazılması; araştırma sorusu ve hipotez türleri ve sunum şekilleri
7
Ara sınav.
8
Yöntem: Scope of research ve kullanılan inceleme yöntemi; veri toplama yöntemleri; neyin ölçüleceği: değişkenler; nasıl ölçüleceği: ölçme ve ölçekler.
9
Nüfus ve örneklem. Veri kodlama ve SPSS'e girme; incelemenin sınırlılıkları.
10
İstatistiğin ne olduğu; bir değişkenin kendi içindeki dağılımının testleri ve tablo sunumları
11
İki değişkenin ve iki grubun frekans dağılımının karşılaştırılması; temel testler ve bunların tablolarla sunumları; bulgu, sonuç ve tartışma sunumu
12
İki değişkenin ve iki grubun merkezi yöneliminin karşılaştırılması; temel testler ve bunların tablolarla sunumları; bulgu, sonuç ve tartışma sunumu
13
Çok değişkenli analiz
14
Rapor hazırlama
15
Genel tartışma