ANKARA ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü

Günümüzde doktora öğrencilerinin öğrenim ve performanslarıyla ilgili en önde gelen sorunlarından biri herhangi bir konuda sorun veya soru biçimlendirme, biçimlendirdiğiyle ilgili olarak basit bir araştırma yapma, araştırma kaynaklarını kullanma, sistematik bir şekilde kaynakları, topladığı bilgileri kullanma, ilişki ve nedensellik bağları kurarak yazılı olarak sunma, sunumu yaparken referans kullanma ve sayfa düzeni gibi biçim ile ilgili kurallara uyma vb konularda çok yetersiz olmalarıdır. Yöntem dersinin ilk temel amacı bu yetersizliği gidermek olacaktır. Bu sorunla birlikte çok daha ciddi bir sorun gelmektedir: Epistemoloji ve metodoloji hakkındaki bilgisizlik. Bu nedenle, ders epistemoloji ve metodoloji hakkında gerekli bilgiyi öğrenciye kazandırmaya çalışacaktır. Bu dönemde, son olarak niceliksel araştırma tasarımı, uygulaması ve istatistik yöntemlerle bulguların analizi ve değerlendirilmesi, sonuç çıkarma ve sunma öğretilecektir. Böylece, bilimsel araştırma formatını, araştırmanın temel ilkelerini, araştırma tasarım süreçleri ve istatistik yöntemler hakkında öğrencilere gerekli bilgileri vererek, araştırma yapma, bir araştırma sonucunu ve istatistik verileri değerlendirme ile ilgili bilgi ve becerileri geliştirilecektir. Dönem sonunda öğrenci bilimsel tasarımın nasıl yapıldığını örneklerle ve hazırlayacağı tasarımlarla öğrenecek, tasarım türleri hakkında bilgilenecek, pozitivist-ampirik yöntemi ve istatistik analizleri kavrayacaktır.

Master yöntem dersinden farklı olarak, her konu çok daha ayrıntılı olarak tartışılacak ve her öğrenci ilgi duyduğu konuda ve yaklaşım tarzında her haftaki konuyla ilgili olarak çalışma yapacak ve sınıfta tartışılacaktır.

Öğrenciden öncelikle her hafta işlenecek konuları önceden okuması ve derse hazırlı gelmesi beklenir. Öğrenci her hafta yaptığı okumaları yasıtan bir ödevle gelecektir. Bu ödev en az üç kitap ve beş makaleden yararlanılarak hazırlanacaktır. Bu ödevler diskette her hafta derste bana teslim edilecektir. Geç ödev hiç bir nedenle asla kabul edilmeyecektir. Bu ödevler arasınav olarak nitelenecek ve ders notunun % 40”ını oluşturacaktır. Diğer % 60’ı için final sınav yapılacaktır. Aynı ödevin kopyasını verenler veya biraz değişiklik yaparak haksız kazanç sağlamaya çalışanlar ve bu haksız kazancın sağlanmasına yardım edenler, kesinlikle dersten geçme olasılığını yitirecektir.

Her ders benim ve bir öğrencinin sunumuyla başlayacak ve herkesin kendi hazırladığı ödevdeki katkısıyla devam edecektir.

Derse devam etmek zorunludur. Yöntem dersinden geçebilmek için kesinlikle haftalık okumaların ve ödevlerin yapılması, derse devam ve derse dikkat gerektirmektedir. Ancak haftalık ödevleri yapan, derse devam ve dikkat eden öğrenci sınıfı geçme olasılığını elde edebilir.

Yirmibirinci yüzyılda lisans üstü eğitimde amaç iyi not almak değil öğrenmektir. Her konuda bir çok Türkçe ve yabancı dilde kitaplar ve makaleler kitapçıları ve kütüphaneleri doldurmaktadır. Öğrencinin sorumluluğu derste sunulanlar ötesinde kendisine sunulan ve kendisinin bulduğu kaynakları okuyarak kendini geliştirmektir. Ders benim anlattıklarımla asla sınırlı değildir. Öğrenci dersle ilgili önde gelen kaynakları okumakla ve ders akışında belirtilen konuları öğrenmekle yükümlüdür. Benim rolüm size sunumlarımla ve sınıf içi tartışmalarla konuyu açıklamak, size yol göstermek, karşılaştığınız anlama zorluklarını gidermek, böylece benim yardımımla dersle ilgili konuda gelişmenizi sağlamaktır.

Araştırma, sistemli ödev hazırlama ve sunum biçimleriyle ilgili okumalar için sınıfta “kaynak araştırma” konusu işlenirken herkesin katılımıyla derlenecektir. Öğrenci bunlar arasından kendi seçtiklerinden faydalanmakla yükümlüdür. Öğrenci kütüphanelerden ve internetten kendine kaynak geliştirmekle sorumludur. Bilimsel araştırma tasarımı, araştırma türleri, niceliksel yöntem ve istatistik yöntemi için kılavuz kaynak “Erdoğan, İ. (2003) Pozitivist metodoloji” kitabıdır. Kesinlikle felsefe ve epistemoloji kitaplarından zorunlu okumalar olacaktır. Benim kitabım sadece hareket noktası görevini görecektir. Her derste her öğrencinin önünde faydalandığı birkaç kaynak ve bu kaynaklardan aldıkları notlar olmalı; bu kaynaklardan edindiği bilgilerle derse ve tartışmaya katılmalıdır. Birikmiş bilgiye başvurmadan yapılan tartışma büyük olasılıkla akademik değerden yoksun olacaktır.

Hafta	Konular
1	Tanışma ve ders hakkında bilgiler. Bir araştırmanın/ödevin başlığı ve başlık sayfa düzeni. Başlık ve alt başlık kullanımı, genel sayfa düzeni, dip not ve metin içi referans kullanımı, alıntı ve çalıntı farkı, şekil ve tablo numaralama ve isimlendirme, kaynakça kullanımı.
2	Genel giriş: idealist ve Tarihsel materyalist Epistemoloji, metodology; Empiricism ve epistemoloji: Savunu ve eleştirisi.
3	İletişim, araştırma ve yöntemin ne olduğu; gerekliliği; kim kimin ve ne için kullandığı; araştırma ile yöntem bağının ne olduğu. Bir araştırmanın temel formatı. Empiric araştırma türleri ve formatları
4	Araştırma tasarımında sorun/konu belirleme: Araştırma sorununun gerekçelerle biçimlendirilmesi; Amaç ve önem saptaması; bunun için ilgili incelemelere başvurma; birincil ve ikincil kaynaklar; kaynakta ulaşım ve güvenirlilik vb sorunlar. Araştırma sorularını belirleme.
5	Araştırma sorununun gerekçelerle biçimlendirilmesi. İlgili incelemeler: Konuyla ilgili yapılmış incelemelerin irdelenmesi; bu irdelemeyle incelemenin amacı ve öneminin desteklenmesi
6	Kuramsal çerçeve gerekliliği ve hazırlanması; sorun, kuram ve bulgular bağı
7	Hipotezler ve araştırma sorularının çıkartılması ve sunulması: Araştırma biriminin seçimi; Kuramsal ve işlevsel tanımlamalar; gerekçeli hipotez\araştırma sorusu çıkartma; Hipotez\araştırma sorularının yazılması; araştırma sorusu ve hipotez türleri ve sunum şekilleri
8	Yöntem: Scope of research ve kullanılan inceleme yöntemi; veri toplama yöntemleri; neyin ölçüleceği: değişkenler; nasıl ölçüleceği: ölçme ve ölçekler; nüfus ve örneklem
9	Öğrenci çalışmaları: Veri kodlama ve SPSS'e girme; incelemenin sınırlılıkları .
10	Öğrenci çalışmaları: Tek değişkenin kendi içindeki dağılımı testleri
11	Öğrenci çalışmaları: iki değişkenin ve iki grubun frekans dağılımının karşılaştırılması; temel testler; bulgu, sonuç ve tartışma sunumu
12	Öğrenci çalışmaları: iki değişkenin ve iki grubun merkezi yöneliminin karşılaştırılması; temel testler; bulgu, sonuç ve tartışma sunumu
13	Öğrenci çalışmaları: Çok değişkenli analiz
14	Öğrenci çalışmaları: Çok değişkenli analiz
15	Öğrenci çalışmaları: Rapor hazırlama