Bunun yanıtını iletişimin tanımında vermiştik. Biraz daha
açıklayalım:
İnsan amaçsızca dolaştığı, yaşamın anlamsızlıkla dolu
olduğunu hissettiği veya baskılar altında depresyona girdiği zamanlarda bile,
kendi durumu ve yaptıkları veya yapmadıkları her şey bir veya birden fazla
gereksinimlerle alakalıdır. Yani insanın biyolojik ve toplumsal varlığını
yürütmesi gereksinimler ve bu gereksinimlerin giderilmesiyle olmaktadır. Yemek
yemek, uyumak, giyinmek, barınmak, dinlenmek gibi temel
ihtiyaçlar ve toplumsal yaşamdaki diğer bütün faaliyetler bazı doğal ve
toplumda yaratılmış gereksinimlerin giderilmesi için yapılır. Bu gereksinimler
fiziksel varlığını sürdürmek (yemek, içmek, giyinmek, barınmak gibi) ve
sosyo-psikolojik (sevgi, ihtiras, hırs, kıskançlık, statü
elde etme, başkalarını temel gereksinimlerinden mahrum etme, güç elde etme,
baskı kurma, köle sahibi olma gibi) türde olabilir. Bir ilişki ve iletişim
(örneğin yemek yeme) aynı anda hem fiziksel gereksinimi hem de
sosyo-psikolojik gereksinimlerden birini veya bir kaçını
gidermek amacını taşıyabilir. Kendi başına dağda veya örgütlü yapılar içinde
yaşarken, insanın gereksinimlerini gidermek ve böylece belli amaçlara ulaşmak
için yaptığı (veya yapmadığı) faaliyetlerde iletişim zorunlu olarak ortaya
çıkmaktadır. İletişim olmaksızın insan ne düşünebilir ve karar verebilir ne de
herhangi bir etkinlikte bulunabilir. Dikkat edilirse, iletişim insanın
fiziksel, düşünsel ve sosyal faaliyetlerinin zorunlu bir koşuludur
(Yani iletişim güzel laf ebeliği ve söylem değil. O zaman
söz ve söylem iletişimde ne anlama geliyor?). İletişime neden insanın fiziksel ve sosyal
varlığını koruma ve sürdürmeyle başlayan gereksinimleridir (“Geyik
yapma” ne tür bir gereksinim olabilir? Bir şey söylemek için bir şey söylemek
gereksinimi olur mu? Neden?).
İletişimin nedeni olarak gereksinimler gösterildiğinde, daima
bu gereksinimleri insanın yaşadığı, aileden iş ve eğlence yerlerine kadar
çeşitlenen örgütlü yapılar içinde düşünmek gerekir. Dolayısıyla gereksinimlerin
giderilmesi örgütlü yapılardaki ilişkilerden geçerek olur. Bu ilişkiler örgütlü
yaşam içinde kölelik ve boyun sunmaktan, özgürce katılmaya ve katı baskı
biçimlerine kadar bir çok çeşitlilik gösterir.
Gereksinimin giderilmesi için ilişki ve iletişimin olması zorunludur; fakat
ilişki ve iletişimin olması o gereksinimin giderileceği anlamına gelmez.
Örneğin dilenci sizden para ister ve siz hayır dersiniz. Böylece dilencinin
sizle kurduğu iletişim sonucunda dilenci amacına ulaşamaz ve bazı gereksinimleri
giderme aracı olan parayı almayı gerçekleştiremez. Eğer hiç kimseden para
alamazsa, örneğin açlığını ekmek satın alarak giderme gereksinimini
karşılayamaz.
Bir ilişkide gereksinim giderme daima iki taraflıdır. Dilenci
örneğinde, dilenenin dilenme gereksiniminin nedenleri vardır. Bu nedenler o
kişiyi dilenmeye iter. Dilenciye para veren (veya vermeyen) kişinin kendine ve
dışına sunduğu gerekçeler vardır; verme veya vermeme davranışı sırasında
duyduğu duygular vardır; bu duygularla birlikte aynı zamanda vermeyle veya
vermemeyle bir veya birden fazla sosyo-psikolojik (ve
kültürel) gereksinim giderilir. Para vererek veya vermeyerek doyumlar elde
edilir. Bu doyumlarla birey kendini kendine ve dışa anlatarak kendini ve bu tür
dünyayı yeniden üretir.
İnsanların gereksinimlerinin olması
bu gereksinimlerin herkese ait olduğu ve herkes için karşılanabileceği anlamına
gelmez. Örneğin yazının çıkması Hitit köylüsünün isteğinden değil, egemen bir
ticari ve siyasal yapının kayıt etme gereğinden doğmuştur. İnsanın barınak
gereksinimi vardır, fakat barınağa sahiplik için gerekli olanaklar elde
olmayınca, bu gereksinim giderilemeyen bir karaktere sahip olur.
Gereksinim aynı zamanda iletişim için gerekli dilin çıkması
ve gelişmesine zemin hazırlar. Dilin oluşması ve gelişmesi insanın ihtiyaçları
ve ihtiyaçlarını karşılama biçimlerine göre şekillenir. Tek tür tahıl eken bir
üretim faaliyeti biçiminde, tahıl için tek bir sembol oluşturulur. Beş tür
tahıl üreten bir yapıda, beş tür tahıl tanımlaması, daha karmaşık etkinlikler
ve anlatımlar vardır. Bir tür tahıl içine sınırlanmış ilişkiler sistemi çok tür
tahıl üreten ortamla yüz yüze geldiğinde,
anlamlandırma sorunlarıyla karşılaşır. İnsanın kendisinin üretmediği tahıl
türleri için tanımlar üretmesi gerekir; üretemez çünkü tahıllar ne kendi
tecrübelerinin, ne kendi üretiminin, ne de kendi ortamının ürünüdür. O zaman,
önünde en kolay seçenek çok tahıllı çevrede kullanılan tanımlamayı kulağa
geldiği biçimde tekrarlayarak benimsemesi veya
uyarlamalar yapmasıdır. Bu nedenle, İngilizcedeki İnternet, Türkçede İnternet;
Radio, Türkçede Radyo; television,
televizyon; free-kick
frikik; touch taç atışı;
Police, polis olarak alınır. Daha da öteye gidilerek, dil
egemenliğin simgesi olarak ilişkiler içinde farklılaşır ve kasıtlı olarak farklılaştırılır.
Sarayda konuşulan dil ile Anadolu’da kullanılan dil ayrıdır. Televizyon
haberinde “meclis açıldı” demek yerine “meclis start
aldı” denilmesi “kendini bilmez züppelik” ötesinde, yaratılmış bazı psikolojik
gereksinimlerin giderilmesiyle ilişkilidir. Bu ve benzeri nedenlerle, dilin
kullanımı yönetimin, sınıf farklılığının, efendisiyle kendini özdeştirerek
kendine kimlik atayan eğitilmiş-kölenin kendini kendinden olandan ayırmasının
fonksiyonu olarak biçimlendirilir. Özlüce, gereksinimleri iletişimle
gerçekleştirme aracı olan dil sosyal üretimin bir ürünü olarak ortaya çıkar,
gelişir ve dönüşüme uğrar.